\ - f\-
z-- / c
r\-
Yrd. Doç. Dr. Recep KAPAR /
Z3
I s
DİSK
! J=
İ# İS
BİRLEŞİK METfU-İS
SOSYAL KORUMANIN İŞGÜCÜ PİYASASINA ETKİSİ
Yrd. Doç. Dr. Recep KAPAR Muğla Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü
DİSK BİRLEŞİK METAL-İŞ
BİRLEŞİK METAL-İŞ YAYINLARI Tünel Yolu Cad. No.2 34744 Bostancı-İSTANBUL Tel: (0216) 380 85 90 Faks: (0216) 373 65 02 Teknik Hazırlık: Birleşik Metal-İş Baskı: Net Basım ve Yayıncılık No: 17 / 2005
ii
Annem ve Babama
iii
iv
Önsöz Dokuz Eylül Üniversitesi’nde doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışmanın özgün hali, 2003 yılında Prof Dr. Fevzi Demir, Prof. Dr. Abdurrahman Ayhan, Prof. Dr. Zeki Erdut, Prof. Dr. Neşe Kumral ve Doç. Dr. Tijen Erdut’dan oluşan jüri tarafından oy birliği ile başarılı bulunmuştur. Basım sırasında jüri üyelerinin öneri ve eleştirileri doğrultusunda söz konusu doktora tezindeki ifade sorunları gözden geçirilerek giderilmeye çalışılmış, tez çalışmasının bütünü ve kurgusu büyük ölçüde değiştirilmeksizin gerekli görülen düzeltmeler yapılmıştır. Eleştiri ve katkıları dolayısıyla kendilerine teşekkürlerimi sunarım. Çalışmanın hazırlık aşamasında çok sayıda kişinin yardım ve desteğini gördüm. Tez çalışmasının danışmanlığını üstlenen, Prof. Dr. Zeki Erdut’un katkısı, teşviki, eleştirileri, mesleki disiplin ve anlayışı, her şeyden önemlisi insanca ilgisi bu çalışmanın tamamlanması kadar, basılmasında da belirleyici olmuştur. Ondan çok şey öğrendim. Bu önsöz aracılığıyla, üzerimde teşekkür etmekle ödenmeyecek emeklerinin olduğunu belirtmek isterim. Doç Dr. Faruk Sapancalı yalnız olmadığımı hissettiren, uzun konuşmalarımı, açıklamalarımı ve dertlerimi sabırla dinleyen kişiliği ile her zaman destek olmuştur. Sağolsun. Oğlum Ege Can ve eşim Gülveren bu çalışmanın acısını ve eziyetini en çok çekenler oldu. Onlardan çaldığım zamanın bir daha geri gelmeyeceğini düşündüğümde, ödedikleri bedelin ağır olduğunu anlıyorum. Sabırlı bir oğul ve eşle birlikte olduğum için mutluyum. Bu çalışmayı babamın anısına ve anneme sunuyorum. Küçük bir tütün tarlasında eğitimimi sürdürmem için yaptıkları fedakarlık insan üstü bir çabaydı. Son olarak, bu çalışmanın bir fotokopi nüshası olarak kalmasına engel olan, basılarak çok sayıda insana ulaşmasını sağlayan Birleşik Metal İşçileri Sendikasını, üyelerini, yöneticilerini ve çalışanlarını unutmamak gerekir. Onlara da teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Recep Kapar
[email protected] Aralık 2005/Muğla v
vi
İÇİNDEKİLER TABLOLAR LİSTESİ ...................................................................................9 ÇİZİMLER LİSTESİ.....................................................................................11 KISALTMALAR LİSTESİ .............................................................................12 GİRİŞ .............................................................................................................13 Birinci Bölüm KAVRAMLAR I. SOSYAL KORUMA ....................................................................................15 A. Tanım........................................................................................................................15 B. Unsurları...................................................................................................................21 1. Gelir Güvencesi................................................................................................21 2. Sosyal Dayanışma.....................................................