E-Book Content
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ «ΑΝΤΙΑΥΤΑΡΧΙΚΗΣ» ΑΓΩΓΗΣ Ο συγγραφέας και ο τίτλος στο πρωτότυπο: Gerhard Sielski . “Kritik der «antiautoritären» Erziehung Το βιβλίο μεταφράστηκε από την έκδοση Volk und Wissen Volksei gener Verlag, Berlin 1977 Μετάφραση: Μαρία Χατζηγιάννη Επιστημονική Επιμέλεια: Δημήτρης Δασκαλάκης Θεώρηση: Δημήτρης Μαράκας Διρρθαίση: Μ βρία Φίλιππα Μακέτα.εξώφυλλου; Ιερόθεος Μουρτζοΰκος Γκέρχαρντ Ζίλσκι ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ «ΑΝΤΙΑΥΤΑΡΧΙΚΗΣ» ΑΓΩΓΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ» ΑΘΗΝΑ 1988 Copyright: Εκδόσεις «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ ΕΠΕ» Σόλωνος 130, 106 81 Αθήνα Τηλ. 36 20 835, 36 40 713 Π ΡΟ Λ Ο ΓΟ Σ Εχει αποδειχθεϊ ότι, με την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων προς όφελος του σοσιαλισμού και της ειρήνης, ο ρόλος της ιδεολο γικής πάλης αποκτά ιδιαίτερη σημασία. ΓΓ αυτό έχει υπογραμμιστεί και η ευθύνη των παιδαγωγών να αντιπαραταχθούν με βάση τη μαρξιστική-λενινιστική παιδαγωγική στις αντικομμουνιστικές και αντισοβιετικές, καθώς και στις ρεφορμιστικές και ακροαριστερές παιδα γωγικές θεωρίες. Οι παιδαγωγικές ιδέες δεν είναι ταξικά ουδέτερες. Με αυτές εκ προσωπούνται ταξικά συμφέροντα. Και για το λόγο αυτό δημιουργείται το ερώτημα, ποια τάξη και ποιον σκοπό υπηρετούν τελικά ορισμέ νες παιδαγωγικές αντιλήψεις. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια μεγάλη φθορά των ιδεών της αστικής πλευράς και στον παιδαγωγικό τομέα. Στην προσπάθειά του να διατηρήσει το καταδικασμένο σε αφανισμό σύστημά του, ο ιμπεριαλισμός αρπάζεται από πολύπλευρες αντικομμουνιστικές πολι τικές και ιδεολογικές αντιλήψεις στον αγώνα του ενάντια στον υπαρ κτό σοσιαλισμό και στη «δική του» εργατική τάξη, ενάντια σε όλες τις προοδευτικές δυνάμεις που στρατεύονται στην αντιμονοπωλιακή πάλη. Σ ’ αυτή την πάλη, απόχτησαν επιρροή και οι παιδαγωγικές ιδέες, ιδιαίτερα στους κύκλους των νέων, των φοιτητών και των διανο ουμένων. Καταβλήθηκε προσπάθεια να μεταβληθούν αυτές οι ιδέες σε πράξη και σε ελάχιστο χρόνο έγιναν συστατικό στοιχείο εντονότατων πολι τικών αντιπαραθέσεων. Από τότε η έννοια «αντιαυταρχική αγωγή» είναι μια εριστική έννοια στις πολιτικές και παιδαγωγικές συζητή σεις. Στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ) από την πλευρά των παιδαγωγών που ασπάζονται δεξιά πολιτική, θεωρείται η «αντιαυταρχική αγωγή» όργανο της «κομμουνιστικής ανατροπής» και γΓ αυτό την καταπολεμούν με οξύτητα (Βλ. Brezinka W., 1974). Στον κύκλο των πολιτικά φιλελεύθερων μέχρι αριστερά προσανα 7 τολισμένων παιδαγωγών, καθώς και φοιτητών και γονέων, συζητεϊται το ζήτημα αν η «αντιαυταρχική αγωγή» δεν είναι μια αληθινή επανά σταση σε ό,τι εννοούσε κανείς ως τώρα με τον όρο αγωγή. Μερικοί, μάλιστα, με εξειδίκευση ορισμένων θέσεων, θεωρούν την «αντιαυ ταρχική αγωγή» σαν τον θεμέλιο λίθο για μια καινούργια προλεταρι ακή αγωγή, μια αγωγή για την επανάσταση... ' Ετσι για βάσιμους πολιτικούς, ιδεολογικούς και θεωρητικούς λό γους οι μαρξιστές-λενινιστές παιδαγωγοί διστάζουν να απορρίψουν την «αντιαυταρχική» αγωγή. Αυτό δίνει αφορμή στους αστούς παιδαγωγούς να δίνουν την «εξή γηση» ότι υπάρχει ένας αόρατος δεσμός ανάμεσα στην «αντιαυταρ χική» και στη μαρξιστική-λενινιστική παιδαγωγική. Κατά τους ισχυρισμούς τους, η «αντιαυταρχική» αγωγή, κάτω από τις συνθήκες όπου η εργατική τάξη παλεύει ακόμα για την εξουσία, θα συμβάλει στο ξεθεμέλιωμα της καπιταλιστικής κοινωνίας και κάτω από συνθή κες, όπου η εργατική τάξη θα πάρει την εξουσία, θα καθιερωθεί επί σημα η μαρξιστική-λενινιστική παιδαγωγική. Για τους ελιγμούς που κάνει ο Μπρεζίνκα, δηλαδή έκδοση κατευ θυντήριων γραμμών για εκπαιδευτικούς λειτουργούς και αστούς κα θηγητές, για την αντιπαράθεση με προοδευτικούς παιδαγωγούς και σπουδαστές παιδαγωγικών σχολών, που σήμερα, κάτω από τις συνθή κες της απαγόρευσης εξάσκησης επαγγέλματος και την παρακολού θηση των κοινωνικών φρονημάτων στην ΟΔΓ και στο Δυτικό Βερο λίνο, χρησιμεύουν για τη δημιουργία ανασφάλειας και τον εκφοβι σμό των δασκάλων, των παιδ