E-Book Content
2019/2020
ERDNÎGARÎ
NAVÎN 1
2
ERDNÎGARÎ
NAVÎN 1
AMADEKAR Ev pirtûk ji aliyê Komîteya Erdnîgariyê ve hatiye amadekirin.
LÊVEGER - Komîteya Şopandinê - Komîteya Fotoşopê - Komîteya Redekteyê Ev pirtûk ji aliyê Saziya Minhacan ve, wek pirtûka wanedayînê, ji bo dibistanan hatiye pejirandin.
3
ERDNÎGARÎ
NAVÎN 1
4
ERDNÎGARÎ
NAVÎN 1
NAVEROK JÎNGEHA XWEZAYÎ ............................................................ 7 JÎNGEH ..........................................................................................................9 QONAXÊN PÊŞKETINA JÎNGEHÊ ........................................................14 PERGALA JÎNGEHÊ (ECOSYSTEM).....................................................17 HEVSENGIYA JÎNGEHÊ ..........................................................................22
GERDÛN ................................................................................27 ERDNÎGARÎ Û BEŞÊN WÊ .......................................................................29 GERDÛN(UNIVERSE) ...............................................................................36 PERGALA ROKÊ .......................................................................................46 ERD (TEŞE, PÊKHATE Û DÛRAHÎ) ......................................................52 CIHÊN ERDNÎGARIYÊ .............................................................................59 TEVGERÊN ERDÊ .....................................................................................66
QATÊN ERDÊ.......................................................................75 QATA KEVIRÎ Û PÊKHATEYÊN WÊ ....................................................77 CUREYÊN KEVIRAN ................................................................................82 QATA AVÊ (OKYANOS DERYA Û GOL) ..............................................88 AVÊN DIHERIKIN Û BINERD .................................................................99 QATA GAZÊ Û PÊKHATEYÊN WÊ .....................................................107 AVHEWA Û KARÎGERIYÊN WÊ ..........................................................114 HÊMANÊN AVHEWAYÊ -1 (Germahî û Dewisîn) ..............................119 HÊMANÊN AVHEWAYÊ -2 (BA, HÊWÎ Û TÎRBÛN) .........................126
RÊGEZÊN ERDNÎGARÊYA MIROVÎ ...........................137 ŞÊNÎ Û BELAVBÛNA WAN ....................................................................139 ÇAVKANIYÊN ABORÎ Û ÇALAKIYÊN MIROVÎ 1 ...........................146 ÇAVKANIYÊN ABORÎ Û ÇALAKIYÊN MIROVÎ 2 ...........................152 5
ERDNÎGARÎ
NAVÎN 1
6
ERDNÎGARÎ
NAVÎN 1
BEŞA YEKEM JÎNGEHA XWEZAYÎ Waneyên Vê Beşê:
1. Jîngeh. 2. Qonaxên Pêşveçûna Jîngehê. 3. Pergela Jîngehê. 4. Hevsengiya Xwezayî.
ARMANCA VÊ BEŞÊ Pêwîst e xwendekar ji vê beşê fêrî: 1- Naskirina jîngeh pêkhateyên wê bibe.
û
2-Dîrok û qonaxên ku zanista jîngehê tê re derbas bûye, nasbike. 3- Naskirina jîngehê bibe.
hevsengiya
4Rêbazên jîngehê.
parastina
7
ERDNÎGARÎ
NAVÎN 1
JÎNGEH
Jîngeh dayik e û dayîk xwedawenda jiyanê ye, divê rêz ji vê dayikê re were girtin.
8
ERDNÎGARÎ
NAVÎN 1
WANEYA YEKEM
JÎNGEH ARMANCÊN WANEYÊ
TÊGEH -
Pêwîst e xwendekar ji vê waneyê: - Fêrî pênasa jîngehê bibin. -
Jîngeh. Hêmanên nezindî. Hêmanên zindî. Ecology(Ekolojî)
Fêrî cudahiya di navbera heyînên zindî û nezindî de bibin.
- Fêrî dîroka jîngehê bibin.
Pênaseya Jîngehê: Ji ber hemû pêkhate û hêmanên gerdûnê xwedî enerjî ne; ew zindî ne. Her wiha tu tişt ji tunebûnê nayê afirandin û piştî hebûnê tune nabin; ew tim di nava guherînê de ne. Lê ji bo hêsankirina xwendina me, me heyîn