E-Book Content
Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Α± ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ: ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΝ/ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ
Παιδαγωγικό Ινστιτουτο Κύπρου / Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων - Λευκωσία
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Α± ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ: ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΝ/ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ
Συγγραφή: Aντώνης Κ. Πετρίδης, Λέκτορας Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου Συνεργάστηκαν: Ραψωδία α: Ειρήνη Ροδοσθένους, Φιλόλογος Ραψωδία ε: Πόπη Χριστοφόρου-Πούγιουρου, Φιλόλογος Ραψωδία ζ: Πόπη Χριστοφόρου-Πούγιουρου, Φιλόλογος Ραψωδία λ: Λουκία Χατζημιχαήλ, Επιθεωρήτρια Φιλολογικών Μαθημάτων Σταύρος Σταύρου, Φιλόλογος Ραψωδία x: Σταύρος Σταύρου, Φιλόλογος Ραψωδία ψ: Σταύρος Σταύρου, Φιλόλογος Ραψωδία ω: Σταύρος Σταύρου, Φιλόλογος
Σχεδιασμός και Ηλεκτρονική Σελίδωση: Μιχάλης Θεοχαρίδης, Λειτουργός Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων
Γενικός Συντονισμός: Χρίστος Παρπούνας, Συντονιστής Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων
Έκδοση 2011 (Ηλεκτρονική) ISBN: 978-9963-0-4564-8
© ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Ομήρου Οδύσσεια (Α' Γυμνασίου) - Υποστηρικτικό υλικό για τον/την εκπαιδευτικό
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Με περηφάνια για το γεγονός ότι μας δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχουμε σε αυτή την προσπάθεια, παραδίδουμε σήμερα στην κοινότητα των Ελλήνων Κυπρίων φιλολόγων το Υποστηρικτικό Υλικό για τη διδασκαλία της Οδύσσειας στην Α΄ Γυμνασίου. Στις παραγράφους που ακολουθούν θα επιχειρήσουμε διά βραχέων να περιγράψουμε τους στόχους του υλικού αυτού, τη μορφή του, τη φιλοσοφία που το διέπει, αλλά και να εισηγηθούμε τρόπους αξιοποίησής του στη διδακτική πράξη. Στόχος του Υποστηρικτικού Υλικού είναι να συνδράμει τον/την εκπαιδευτικό στην υλοποίηση των στόχων του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος (ΝΑΠ) στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία από μετάφραση και πιο συγκεκριμένα στη διδασκαλία του ομηρικού έπους στην Α΄ Γυμνασίου. Κεντρικός άξονας του ΝΑΠ είναι «να προσεγγίσουμε τα έργα της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας ως λογοτεχνήματα, τα οποία αφενός μας βοηθούν να ‘εξακριβώσουμε μια εποχή’ (και μάλιστα μια εποχή σε μετάβαση) και αφετέρου να συλλάβουμε την έννοια ‘λογοτεχνία’, όπως αυτή διαμορφώθηκε στην αρχαία Ελλάδα και όπως συνεχίζει να διαμορφώνεται σήμερα» (ΝΑΠ, σ. 20). Η έμφαση δίδεται βεβαίως στον δεύτερο στόχο, στην ιστορική αντίληψη της έννοιας Αρχαία Ελληνική Λογοτεχνία στην αφετηρία της: το μάθημα είναι αποφασιστικά λογοτεχνικό και επικουρικώς μόνο αρχαιογνωστικό· η αρχαιογνωσία θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως κλειδί για την αποκωδικοποίηση των κειμένων στην αισθητική, τη γραμματολογική και την ιστορική τους διάσταση —πάντοτε βεβαίως με γνώμονα τη δεκτικότητα των μαθητών της Α΄ Γυμνασίου— όχι ως η τελική αποστολή της διδασκαλίας του έπους ή οποιουδήποτε άλλου λογοτεχνικού είδους. Ο κόσμος του Ομήρου είναι το μέσον (καλύτερα, ένα από τα μέσα) για να γνωρίσουμε τα ποιήματά του και όχι το ανάποδο. Άλλος ειδικότερος στόχος του ΝΑΠ και του ανά χείρας Υποστηρικτικού Υλικού είναι ο μαθητής «να αντιληφθεί βαθιά γιατί ο Όμηρος θεωρήθηκε και συνεχίζει να θεωρείται ο πατέρας της δυτικής λογοτεχνίας». Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει η διδασκαλία μας να ευθυγραμμιστεί με τον πιο σύγχρονο επιστημονικό λόγο περί των επών. Η ομηρική έρευνα των τελευταίων τριάντα χρόνων έχει ξεπεράσει πια τις παραγωγικές και διαφωτιστικές μεν αλλά εν τέλει αδιέξοδες και κυκλοτερείς αντιπαραθέσεις μεταξύ των Ενωτικών και των Αναλυτικών/ Νεοαναλυτικών. Εκμεταλλευόμενη κυρίως τις προόδους στη μελέτη της προφορικής επικής παράδοσης τόσο στο ελληνικό περιβάλλον όσο και ευρύτερα, η σύγχρονη ομηρική έρευνα στρέφεται πια προς τη σχέση ανάμεσα στην προφορικότητα και την επική δημιουργία, τις τροπές της διακειμενικότητας εντός μιας μικτής (προφορικής και γραπτής) παράδοσης, τη διαπλοκή ανάμεσα στην αφήγηση του Ομήρου και την πολιτικοκοινωνική ιδεολογία του ομηρικού κόσμου (ειδικά τις πραγματικές αλλά και τις φαντασιακές σχέσεις μεταξύ των δύο