E-Book Overview
İstanbul: Semazen, 2013. — 102 s.
Veled Çelebi tercüme ve şerhi İslâm Medeniyetinde nev-i şahsına münhasır özellikleri bulunan ve başlı başına bir kültür hazinesi olan Hz. Mevlânâ’nın Mesnevî’si hakkında bilgi vermeden once müellifinin hayatı ve diğer eserleri ile ilgili malumat vermek yararlı olacaktır. evlânâ’nın asıl adı, Muhammed, lakabı ise, Celâleddîn’dir. Mevlânâ, Belh’te 30 Eylül 1207/6 Rebîü’l-evvel 604 tarihinde dünyaya gelmiştir. Ayrıca babası Sultânu’l- Ulemâ Bahâeddîn Veled tarafından kendisine verilen “Hüdâvendigâr” lakabı ile de tanınır. Doğduğu yere nispetle “Belhî”, Anadolu’ya gelip ikinci vatanı olarak seçmesi, vefatına kadar burada kalması, kabrinin de burada olması ve o zamanlar Anadolu’ya Bilâd-ı Rûm denmesi sebebiyle “Rûmî” lâkapları da meşhurdur. Mevlânâ’nın babası, Hz. Ebûbekr’e dayanan Belhli Hatîbîler sülalesinden olup Bahâeddîn Veled diye bilinmektedir. “Sultânu’l-Ulemâ” lakabıyla tanınmıştır. Bahâeddîn Veled’in annesi Harzemşahlar hanedanından, Alâaddîn Muhammed Harzemşah’ın kızı Melike-i Cihan Emetullâh Sultan’dır. Mevlânâ’nın annesi ise Belh emîri Rükneddîn’in kızı olan Mümine Hatun olup, Harzemşahlar Türk İmparatorluk hanedanından bir prensestir
E-Book Content
MESNEVÎ-İ ŞERİF Tercümesi Çeviren: Veled Çelebi (İzbudak)
CİLT 1 (1 - 700 Beyitler) 1. Dinle, bu ney nasıl şikâyet ediyor, ayrılıkları nasıl anlatıyor: Beni kamışlıktan kestiklerinden beri feryadımdan erkek, kadın… herkes ağlayıp inledi. Ayrılıktan parça parça olmuş, kalb isterim ki, iştiyak derdini açayım. Aslında uzak düşen kişi, yine vuslat zamanını arar. 5. Ben her cemiyette ağladım, inledim. Fena hallilerle de eş oldum, iyi hallilerle de. Herkes kendi zannınca benim dostum oldu ama kimse içimdeki sırları araştırmadı. Benim esrarım feryadımdan uzak değildir, ancak (her) gözde, kulakta o nur yok. Ten candan, can da tenden gizli kapaklı değildir, lâkin canı görmek için kimseye izin yok. Bu neyin sesi ateştir, hava değil; kimde bu ateş yoksa yok olsun! 10. Aşk ateşidir ki neyin içine düşmüştür, aşk coşkunluğudur ki şarabın içine düşmüştür. Ney, dosttan ayrılan kişinin arkadaşı, haldaşıdır. Onun perdeleri, perdelerimizi yırttı. Ney gibi hem bir zehir, hem bir tiryak, ney gibi hem bir hemdem, hem bir müştak kim gördü? Ney, kanla dolu olan yoldan bahsetmekte, Mecnun aşkının kıssalarını söylemektedir. Bu aklın mahremi akılsızdan başkası değildir, dile de kulaktan başka müşteri yoktur. 15. Bizim gamımızdan günler, vakitsiz bir hale geldi; günler yanışlarla yoldaş oldu. Günler geçtiyse, geçip gitsin; korkumuz yok. Ey temizlikte naziri olmayan, hemen sen kal! Balıktan başka her şey suya kandı, rızkı olmayana da günler uzadı. Ham, pişkinin halinden anlamaz, öyle ise söz kısa kesilmelidir vesselâm. *
* *
Ey oğul! Bağı çöz, azat ol. Ne zamana kadar gümüş, altın esiri olacaksın? 20. Denizi bir testiye dökersen ne alır? Bir günün kısmetini… Harislerin göz testisi dolmadı. Sedef, kanaatkâr olduğundan inci ile doldu. Bir aşk yüzünden elbisesi yırtılan, hırstan, ayıptan adamakıllı temizlendi. Ey bizim sevdası güzel aşkımız; şadol; ey bütün hastalıklarımızın hekimi; Ey bizim kibir ve azametimizin ilâcı, ey bizim Eflâtun’umuz! Ey bizim Calinus’umuz! 25. Toprak beden, aşktan göklere çıktı; dağ oynamaya başladı, çevikleşti. Ey âşık! Aşk; Tûr’un canı oldu. Tûr sarhoş, Mûsa da düşüp bayılmış! Zamanımı beraber geçirdiğim arkadaşımın dudağına eş olsaydım ( sırlarına tahammül edecek bir hemdem bulsaydım) ney gibi ben de söylenecek şeyleri söylerdim. Dildeşinden ayrı düşen, yüz türlü nağmesi olsa bile dilsizdir. Gül solup mevsim geçince artık bülbülden maceralar işitemezsin. 30. Her şey mâşuktur, âşık bir perdedir. Yaşayan mâşuktur, âşık bir ölüdür. Kimin aşka meyli yoksa o kanatsız bir kuş gibidir, vah ona! Sevgilimin nuru önde, artta olmadıkça ben nasıl önü, sonu idrak edebilirim? Aşk, bu sözün dışarı çıkıp y