E-Book Content
Ν
::!:•
...="' ~
ι:c
....ι:c
~
... τ: ~
ο
..J
::) Θ
4:
::.: >~
w
:Σ
~
<>::) ::.:
z
~~<>
>-
d
·~6
ο ·-;..1 U.l o>-
ο
βέβαια γίνεται λόγος γιά τό πρό
προβληματικής πού ζητάει έπίμονα νά καθορίσει, άν στή
κατάστασης. Τό πράγμα, ώς ούσ{α καί ένέργεια, &.ποτελεϊ
γνωσιολογία καί στήν όντολογία έχει προτεραιότητα τό
εlναι
i1
τό συνειδέναι. 'Αλλιώτικα καί κατά τήν έλληνική
'Αρχαιότητα ε!χε τεθεί τό πρόβλημα τής γνωστικής δυνα
ματοθεσίας ύπάρχει ποικιλία ό.πόψεων. Πυθαγόρας, Πλάτων, ό.κόμα καί 'Επίκουρος, συγκαταλέγονται στούς όπαδούς τf'jς Φύσει Ονοματοθεσίας,
τότητας άπό τούς σκεπτικούς καί δογματικούς Φιλοσό~
Ενώ ό Δημόκριτος καί δ Άριστοτέλης τής θέσει. Κατά παράδοξο τρόπο
Φους, καί τό Ερώτημα liv ή όνοματοθεσία εlναι Φύσει fί θέσει'. Ώστόσο τέτοια προβληματική δυτικής «σχιζοφρέ
καί
νειας;>,
liv
κατά προτεραιότητα όπάρχει τό ε[ναι
i\ τό συνει~
6
Παρμενίδης ό 'Ελεάτης, πρόδρομος καί αότός θά έλεγε κανείς τού
Πλάτωνα, θεωρεί συμβατιι;:ή τήν Ονοματοθεσία. Toiiτo σίγουρα Οφείλεται
στό γεγονός δτι 6 Παρμενίδης άναφέρεται στό γίγνεσθαι, πού τό θεωρεί απατηλό, καί όχι σtό δν πού είναι κατ' αUτόν τό ίδιο τό νοείν. ~Ισως καί δ 'Αριστοτέλης, δ κατά τά ϋ.λλα πλαστουργός τών κλειστών άρχετύπων
I.
Λεπτομέρειες γιά τή διαίρεση τflς φιλοσοφίας βλ. Νίκου Α.
η είδών η δι:υτέpων oiiσl{]'iν, τη συμβατική Ονοματοθεσία τήν έντοπίζει
Ματσούκα, 'Τστορfα τήr; φιλοσοφίας (μέ σύντομη είςrαγωγή στη φιλοσο
μονάχα στά σuμβεβηκότα. Γι' αότό έδώ φαίνεται νά διαφωνεί πpός τίς
φία), Θεσσαλονίκη 1984, σελ. 27-34. 2. Ό Πλάτων στό διάλογο Κρατύλος άναλύει διεξοδιι;:ά τό Οέμα τής
προϋποθέσεις της πλατωνικfις Φι~οσοΦίας, τίς όποϊες έξάπαντος άσπά
όνοματοθεσίας. Δυό πρόσωπα τοϋ διαλόγου, δ 'Ερμογένης καί ό Κρατιi
τερα τούτη ή ποικιλία,
λος, έκπροσωπούν τίς δυό τότε κύριες τάσεις: 'Ο 'Ερμογένης δέχεται δτι
μά όJστόσο καί τό"
2
ή όνοματοθεσία εiναι συμβατική καί συμβολική (θέσει), έν& ό Κρατύλος ασπάζεται τήν άποψη δτι καί Uπάρχουν
Φύσει:
ot
λέξειες έκΦράζουν ττΊν οόσία τών πραγμάτων
((Όνόματος όρθότητα
είναι
έκάστφ των
δντων
ζεται μέ διαφορετικό μανδύα. Άπό τήν άλλη μεριά, γιά νά Φαvετ καλύ
6 'Ηράκλειτος, ποιi δέχεται μονάχα τό γίγνεσθαι
βαθύ λόγο μέσα σ' αiiτό, δέχεται τή φtJσει όνοματο·
θεσία.
Γιά τό πρόβλημα τουτο ιiπό τή θεολογική τιλευρά συζήτησαν έκτε ν&ς δ Μ. Βασίλειος,
6
Γρηγόριος Νύσσης καί ό ΕΌνόμιος. Ένδιαφέρου
Φύσει πεφυκυiαν, καί σΟ τούτο ε{ναι όνομα δ άν τινες συνθέμενοι καλείν
σcς πληrοΦορίες βλ. στό έργο τοϋ Γεωργίοι1 Δ. Μαρτζέλου, Οι.\σία καί
καλώσι, τi')ς αυτ&ν φωνης μόριον έπιΦΟεγγόμενοι, ό.λλά όρθότητά τινα
t:vέργcιαι τοι! ΘεοίJ καrά τόv Mέyav Rασiλειον, Θεσσαλονίκη 1984, σελ.
τ&ν όνομάτων πεΦυκέναι καί ΠΕλλησι καί βαρβιΊ.ροις τήν αΟτήν Ciπασαν;ι.
Πλάτωνος, Κ~τύλος
149-158. 3. Πρβλ.
kratίker, Zίirich-
του Πλάτωνα καί τού Μ. Βασιλείου. Πλάτωνος, Φα(δων
383a. Πρβλ. Η. Diels, Dίe Fragmcntc der Vo.rsoBerlin 1964,Δημόκριτος Ή 26: Proc1. κ .. δτι τfjς Κρα
1\λως ένδεικτικti δυό τρεΙς μόνο περιπτώσεις ι'ιπό τά Εργα
66 d: «..
Uπαλ
τύλου δόξης yέγονε Πυθαγόρας τε καί 'Επίκουρος, Δημι'ηφιτος δέ καί Ά
λuκτtον αinoίJ καί ωJτfj τfl ψυχfl θεατtον α(Ηιi τιi πράγμο.τωf Έδω γίνε
ριστοτέλης Έρμ-ογ.ένους ... )). Ώς π