E-Book Content
ANALİTİK PSİKOLOJİ SÖZLüGü CARL GUSTAV JUNG ÇEyjREN: NUR NİRVEN � pinhan + Cari Gustav Jung JL ır Analitik Psikoloji Sözlüğü Cari Gustav Jung (1875-1961): İsviçreli psikiyatr, analitik psikolojinin kurucusu.1895 yılında Basel'de tıp eğitimi almaya başladı ve 1 900 yılın da Eugen Bleulcr'in asistanı olarak Burghölzli'de psikiyatrist olarak hizmet verdi. Doktorasını 1902 yılında tamamladı. Konu, okült feno menler ve onların psikoloji ve patolojiyle bağlantıları idi. Paris'te altı ay boyunca Pierre Janet ile bilgilerini derinleştirdi. 1 903 yılında Emma Rauschenbach ile evlendi. 36 yaşında Uluslararası Psikanaliz Birliğinin ilk başkanı oldu. Cari Gustav Jung sadece psikoterapi bilim dalını değil, aynı zamanda psikoloji, teoloji, etnografı, edebiyat \T güzel sanatları Enantiodromia terimini bilinçdışında zaman içinde zıtlı ğın ortaya çıkması karşılığında kullanıyorum. Belirgin özel lik taşıyan bu fenomen pratikte, bilinçli yaşama uç noktada tek taraflı bir eğilim hükmettiğinde hemen her zaman mey dana gelir; zamanla aynı derecede güçlü bir karşı konum1 Zeller, Die Philosophie der Griechen in ihrer geschichtlichen Entwicklung dar gestellt, II, s. 1 7 . 2 Gomberz, Griechische Denker, I, s . 64. 3 Krş. Burnet, Ear!J Greek Philosopry, ss. 1 33 vd., Fragmanlar 46, 45, 66, 67, 68, 22, 69. 23 CARL GUSTAV JUNG !anma oluşur, bu da önce bilinçli performansa ket vurur, ardından bilinçli denetimi yarıp geçer. Enantiodromia'nın iyi örnekleri: Aziz Pavlus'un ve Ramon Llull'un inancını değiştirmesi1 ; hasta Nietzsche'nin kendisini Mesih'le özdeş leştirmesi, tanrılaşması ve sonraki Wagner nefreti; Sweden borg'un bilim insanından kahine dönüşmesi vb. Fantezi (Phantasie/FantasJ?: Fanteziden iki farklı şey, yani (1) fantazma ve (2) hr,ryal gücü faal!Jetini anlıyorum. Fan tazma anlamında fanteziyle fikirler kompleksini kastediyo rum, gönderme yapılan nesnel bir şeyin bulunmamasıyla bunlar böyle başka komplekslerden ayırt edilir. Aslında fiili deneyimlerin bellek-imgelerine dayanabilse de içeriği hiçbir dış gerçekliğe gönderme yapmaz; yalnızca yaratıcı psişik faaliyetin sonucudur, harekete geçmiş psişik öğelerin bile şiminin ürünü veya tezahürüdür. Psişik enerji İsteyerek yönlendirildiği ölçüde fantezinin ya bütünü ya da en azın dan bir kısmı bilinçli ve maksatlı üretilebilir. Birincisi bilin cin öğelerinin bileşimi, tamamıyla teorik ilginin yapay dene yimidir. Aslında gündelik fiili psikolojik deneyimde ya sez gisel bir beklenti tutumu fanteziyi harekete geçirir, ya da bu, bilinçdışı içeriklerin bilinci istila etmesidir. Etken ve edilgen fanteziyi birbirinden ayırabiliriz. Etken fanteziler se�inin (bkz.) ürünüdür, yani bunları bilinçdışı içerikleri algılamaya yönlenmiş tutum (bkz.) harekete geçirir, bunun sonucunda libido (bkz.) bilinçdışından gelen bütün öğelere hemen yatırım yapar ve benzer malzemenin birle şimiyle bunları görsel form halinde net olarak odaklar. Edil gen fanteziler daha baştan görsel formda belirir, sezgisel beklenti ne öncesinde vardır ne de bunlara eşlik eder, öz nenin tutumu tamamıyla edilgendir. Böyle fanteziler psişik "otomatizm" Qanet) kategorisine girer. Bu fanteziler haliyle ancak psişenin göreli çözülmesi sonucunda ortaya çıkar, çünkü enerjinin bilinçli denetimden çekilmesini ve buna karşılık bilinçdışı malzemenin etkinleşmesini gerektirirler. 1 [Ramon Llull, 1 234-1 3 1 5. Krş. "The Psychology of Dementia Pra ecox", par. 89. -EDİTÖRLER]. 24 ANALİTİK PSİKOLOJİ SÖZLÜGÜ Dolayısıyla Aziz Pavlus'un görüsü onun bilinçdışında zaten Hristiyan olmasını gerektirir, gerçi, bu olgu onun bilinçli ' içgörüsünden kaçmıştı. Muhtemeldir ki edilgen fantezilerin her zaman kaynağı bilince zıt olan ama bilinçli tutumla yaklaşık aynı miktarda enerji yatırımı yapan ve bu nedenle onun direnişini kırabi len bilinçdışı süreçtir. Öte yandan etken fa