رباعیات خیام

‫رﺑﺎﻋﻴﺎتِﺧﻴﺎم‬ ‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﺎﻓﻴﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫اﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ ﺧﻨﺠﻲ‬ ‫‪www.irantarikh.com‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪w w w . ir a n tar ikh .c om‬‬ ‫ﭼـــﻮن ﻋﻬـــﺪه ﻧﻤﻴﺸـــﻮد ﻛﺴـــﻲ ﻓـــﺮدا را‬ ‫ﺣﺎﻟـــﻲ ﺧـــﻮش دار اﻳـــﻦ دلِ ﭘـــﺮ ﺳـــﻮدا را‬ ‫ﻣــﻲ ﻧــﻮش ﺑــﻪ ﻣﺎﻫــﺘﺎب اي ﻣــﺎه ﻛــﻪ ﻣــﺎه‬ ‫ﺑﺴـــــــﻴﺎر ﺑـــــــﺘﺎﺑﺪ و ﻧـــــــﻴﺎﺑﺪ ﻣـــــــﺎ را‬ ‫ﻗـــﺮآن ﻛـــﻪ ﻣﻬـــﻴﻦ ﻛـــﻼم ﺧﻮاﻧـــﻨﺪ آن را‬ ‫ﮔﻬﮕــــﺎه ﻧــــﻪ ﺑــــﺮ دوام ﺧﻮاﻧــــﻨﺪ آن را‬ ‫ﺑﺮﮔِــــﺮدِ ﭘــــﻴﺎﻟﻪ آﻳﺘــــﻲ ﻫﺴــــﺖ ﻣﻘــــﻴﻢ‬ ‫ﻛﺎﻧـــﺪر ﻫﻤـــﻪ ﺟـــﺎ ﻣـــﺪام ﺧﻮاﻧـــﻨﺪ آن را‬ ‫ﮔــﺮ ﻣــﻲ ﻧﺨــﻮري ﻃﻌــﻨﻪ ﻣــﺰن ﻣﺴــﺘﺎن را‬ ‫ﺑﻨــــﻴﺎد ﻣﻜــــﻦ ﺗــــﻮ ﺣــــﻴﻠﻪ و دﺳــــﺘﺎن را‬ ‫ﺗــﻮ ﻏَـﺮﱠه ﺑــﻪ آن ﻣﺸــﻮ ﻛــﻪ ﻣــﻲ ﻣــﻲﻧﺨــﻮري‬ ‫ﺻـﺪ ﻟﻘﻤـﻪ ﺧﻮري ﻛﻪ ﻣﻲ ﻏﻼم اﺳﺖ آن را‬ ‫ﻫــﺮﭼﻨﺪ ﻛــﻪ رﻧــﮓ و ﺑــﻮي زﻳــﺒﺎ اﺳــﺖ ﻣــﺮا‬ ‫ﭼـﻮن ﻻﻟـﻪ رخ و ﭼـﻮ ﺳـﺮو ﺑـﺎﻻ اﺳـﺖ ﻣﺮا‬ ‫ﻣﻌﻠـــﻮم ﻧﺸـــﺪ ﻛـــﻪ در ﻃـــﺮﺑﺨﺎﻧﺔ ﺧـــﺎك‬ ‫ﻧﻘــــﺎش ازل ﺑﻬــ ـﺮِ ﭼــــﻪ آراﺳــ ـﺖ ﻣــــﺮا‬ ‫ﺑﺮﺧﻴـــــﺰ ﺑـــــﺘﺎ ﺑـــــﻴﺎ ز ﺑﻬـــــﺮ دل ﻣـــــﺎ‬ ‫ﺣــﻞ ﻛــﻦ ﺑــﻪ ﺟﻤــﺎل ﺧﻮﻳﺸــﺘﻦ ﻣﺸــﻜﻞ ﻣــﺎ‬ ‫ﻳـﻚ ﻛـﻮزه ﺷـﺮاب ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﻧـﻮش ﻛﻨﻴﻢ‬ ‫زآن ﭘــﻴﺶ ﻛــﻪ ﻛــﻮزهﻫــﺎ ﻛﻨــﻨﺪ از ﮔــﻞ ﻣــﺎ‬ ‫ﻣﺎﺋـﻴﻢ و ﻣـﻲ و ﻣﻄـﺮب و اﻳـﻦ ﻛـﻨﺞِ ﺧﺮاب‬ ‫ﺟــﺎن و دل و ﺟــﺎم و ﺟﺎﻣــﻪ ﭘــﺮ د‪‬ردِ ﺷــﺮاب‬ ‫ﻓـــﺎرغ ز اﻣـــﻴﺪ رﺣﻤـــﺖ و ﺑـــﻴﻢ ﻋـــﺬاب‬ ‫آﺳــﻮده ز ﺑــﺎد و ﺧــﺎك و از آﺗــﺶ و آب‬ ‫در داﻳــﺮهﺋــﻲ ﻛ‪Ĥ‬ﻣــﺪن و رﻓــﺘﻦِ ﻣــﺎ اﺳــﺖ‬ ‫آن را ﻧــﻪ ﺑــﺪاﻳﺖ ﻧــﻪ ﻧﻬﺎﻳــﺖ ﭘــﻴﺪا اﺳــﺖ‬ ‫ﻛـﺲ ﻣـﻲ ﻧـﺰﻧﺪ دﻣـﻲ در اﻳـﻦ ﻣﻌﻨﻲ‪ ‬راﺳﺖ‬ ‫ﻛـﺎﻳﻦ آﻣـﺪن ازﻛﺠـﺎ و رﻓـﺘﻦ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﮔــﺮدون ﻧَﮕـَــﺮي ز ﻗَ ـﺪِّ ﻓﺮﺳــﻮدة ﻣــﺎ اﺳــﺖ‬ ‫ﺟــﻴﺤﻮن اﺛــﺮي ز اﺷــﻚ ﭘﺎﻟــﻮدة ﻣــﺎ اﺳ ـﺖ‬ ‫دوزخ ﺷـــﺮري ز رﻧـــﺞ ﺑـــﻴﻬﻮدة ﻣـــﺎ اﺳـــﺖ‬ ‫ﻓــﺮدوس‪ ‬دﻣــﻲ ز وﻗــﺖ آﺳــﻮدة ﻣــﺎ اﺳــﺖ‬ ‫‪4‬‬ ‫اي ﺑﻴﺨﺒـــﺮان ﺷـــﻜﻞِ ﻣ‪‬ﺠ‪‬ﺴ‪‬ـــﻢ ﻫـــﻴﭻ اﺳـــﺖ‬ ‫وآن ﻃــﺎرمِ ﻧُــﻪ ﺳــﭙﻬﺮِ اَرﻗَــﻢ ﻫــﻴﭻ اﺳــﺖ‬ ‫ﺧــﻮش ﺑــﺎش ﻛــﻪ در ﻧﺸــﻴﻤﻦ ﻛــﻮن و ﻓﺴــﺎد‬ ‫واﺑﺴــﺘﺔ ﻳــﻚ دﻣــﻴﻢ و آن دم ﻫــﻴﭻ اﺳــﺖ‬ ‫دﻧــﻴﺎ دﻳــﺪي و ﻫــﺮﭼﻪ دﻳــﺪي ﻫــﻴﭻ اﺳــﺖ‬ ‫وآن ﻧﻴــﺰ ﻛــﻪ ﮔﻔﺘــﻲ و ﺷــﻨﻴﺪي ﻫــﻴﭻ اﺳــﺖ‬ ‫ﺳﺮﺗﺎﺳـــﺮِ آﻓـــﺎق دوﻳـــﺪي ﻫـــﻴﭻ اﺳـــﺖ‬ ‫وآن ﻧﻴـﺰ ﻛـﻪ در ﺧﺎﻧـﻪ ﺧـﺰﻳﺪي ﻫـﻴﭻ اﺳﺖ‬ ‫دوران ﺟﻬــﺎن ﺑــﻲ ﻣــﻲ وﺳــﺎﻗﻲ ﻫــﻴﭻ اﺳــﺖ‬ ‫ﺑـــﻲ زﻣـــﺰﻣﺔ ﺳـــﺎز ﻋﺮاﻗـــﻲ ﻫـــﻴﭻ اﺳـــﺖ‬ ‫ﻫـــﺮ ﭼـــﻨﺪ در اﺣـــﻮال ﺟﻬـــﺎن ﻣﻴﻨﮕـــﺮم‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﻫﻤﻪ ﻋﺸﺮت اﺳﺖ و ﺑﺎﻗﻲ ﻫﻴﭻ اﺳﺖ‬ ‫ﺳـــﺎزﻧﺪه ﭼـــﻮ ﺗـــﺮﻛﻴﺐِ ﻃـــﺒﺎﻳﻊ آراﺳـــﺖ‬ ‫از ﺑﻬ ـﺮِ ﭼــﺮا ﻓﻜــﻨﺪش اﻧــﺪر ﻛــﻢ وﻛﺎﺳــﺖ‬ ‫ﮔــﺮ ﻧــﻴﻚ آﻣــﺪ ﺷﻜﺴــﺘﻦ از ﺑﻬ ـﺮِ ﭼــﻪ ﺑــﻮد‬ ‫ور ﻧـﻴﻚ ﻧـﻴﺎﻣﺪ اﻳـﻦ ﺻ‪‬ـﻮ‪‬ر ﻋـﻴﺐ‪ ‬ﻛﺮا اﺳﺖ‬ ‫اﻛــﻨﻮن ﻛــﻪ ﮔــﻞ ﺳــﻌﺎدﺗﺖ ﭘــﺮﺑﺎر اﺳــﺖ‬ ‫دﺳــﺖ ﺗــﻮ ز ﺟــﺎم ﻣــﻲ ﭼــﺮا ﺑــﻴﻜﺎر اﺳــﺖ‬ ‫ﻣــﻲ ﺧــﻮر ﻛــﻪ زﻣﺎﻧــﻪ دﺷــﻤﻨﻲ ﻏــﺪار اﺳــﺖ‬ ‫درﻳﺎﻓــــﺘﻦِ روزِ ﭼﻨــــﻴﻦ دﺷــــﻮار اﺳــــﺖ‬ ‫ﻧﻴﻜــﻲ و ﺑــﺪي ﻛــﻪ در ﻧﻬــﺎد ﺑﺸــﺮ اﺳــﺖ‬ ‫ﺷــﺎدي و ﻏﻤــﻲ ﻛــﻪ در ﻗﻀــﺎ و ﻗَ ـﺪ‪‬ر اﺳــﺖ‬ ‫ﺑــﺎ ﭼــﺮخ ﻣﻜــﻦ ﺣــﻮاﻟﻪ ﻛﺎﻧــﺪر رهِ ﻋﻘــﻞ‬ ‫ﭼــﺮخ از ﺗــﻮ ﻫــﺰار ﺑــﺎر ﺑــﻴﭽﺎره ﺗــﺮ اﺳــﺖ‬ ‫از ﻣﻨـﺰل ﻛﻔـﺮ ﺗـﺎ ﺑـﻪ دﻳـﻦ ﻳـﻚ ﻧﻔﺲ اﺳﺖ‬ ‫واز ﻋـﺎﻟَﻢِ ﺷـﻚ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﻳﻚ ﻧﻔﺲ اﺳﺖ‬ ‫اﻳــﻦ ﻳــﻚ ﻧﻔــﺲِ ﻋﺰﻳــﺰ را ﺧــﻮش ﻣــﻴﺪار‬ ‫ﻛـﺎز ﺣﺎﺻـﻞ ﻋﻤﺮ ﻣﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻳﻚ ﻧﻔﺲ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮﻳـﻨﺪ ﻛﺴـﺎن ﺑﻬﺸـﺖ ﺑـﺎ ﺣﻮر ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫ﻣـﻦ ﻣـﻴﮕﻮﻳﻢ ﻛـﻪ آبِ اﻧﮕـﻮر ﺧـﻮش اﺳﺖ‬ ‫اﻳــﻦ ﻧﻘــﺪ ﺑﮕﻴــﺮ و دﺳــﺖ از آن ﻧﺴــﻴﻪ ﺑــﺪار‬ ‫ﻛــ‪Ĥ‬وازِ د‪‬ﻫ‪‬ــﻞ ﺷــﻨﻴﺪن از دور ﺧــﻮش اﺳــﺖ‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺑــﺮ ﭼﻬــﺮة ﮔــﻞ ﻧﺴــﻴﻢ ﻧــﻮروز ﺧــﻮش اﺳــﺖ‬ ‫درﺻـﺤﻦ ﭼﻤـﻦ روي دﻟﻔـﺮوز ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫ازديﻛـﻪﮔﺬﺷـﺖﻫـﺮﭼﻪﮔﻮﺋﻲﺧﻮش ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺧـﻮش ﺑـﺎشوزديﻣﮕﻮﻛﻪاﻣﺮوزﺧﻮشاﺳﺖ‬ ‫اﻳــﻦ ﻛﻬــﻨﻪ رِﺑــﺎط را ﻛــﻪ ﻋــﺎﻟﻢ ﻧــﺎم اﺳــﺖ‬ ‫وآراﻣﮕـــﻪِ اَﺑﻠَـــﻖِ ﺻــ