E-Book Overview
Нальчик: Эльбрус, 2009. — 192 с. — ISBN 978-5-7680-2215-0.
Токумаев Ж.З. Насмешник Чонай: рассказы, юморески, небылицы, басни. На балкарском языке.Новую книгу известного балкарского писателя Ж. Токумаева составили рассказы, юморески, небылицы и басни. Занимательные сюжеты, галерея колоритных образов и искрометный юмор привлекут внимание читателей самого разного возраста.
E-Book Content
1
2
3
УДК 821.512.143-3 ББК 84(2Р-Балк) Т 519
© Токумаланы Ж. З., 2009 ISBN 978-5-7680-2215-0 4
© «Эльбрус» китап басма, 2009
5
6
СЛЕДОВАТЕЛЬНИ ХАПАРЛАРЫ Сокъур тюйюмчек Самолётдан тюшгенден сора, ары-бери бурулмай, ишлеген жериме – уголовный розыскга – келдим. Тюзюнлей таматабызгъа кирдим. Кёбюрек къалып келсем да, ол мени ишиме ыразылыгъын билдирди. Къырал банкны тонагъан уручу, не бек бугъаргъа кюрешсе да, бизден къутулуп кеталмагъанды. – Ахшы, жолдаш Болатов, хорламынг бла алгъышлайма, – дей, ол къолуму тутду. – Арыгъан болурса... Юч кюннге эркин этеме. Солу. Кертида бек арыгъанымы юйге келгенде сездим. Сакъалым да ёсюп, кеси кесими танымазча болгъанма. Ваннагъа кирип жууундум да, башымы да жан жаулукъ бла чёргеп, диваннга аудум... Уяннганымда, юйню ичи къарангы болуп тура эди. Терк окъуна кийинип, тышына чыкъдым. Жаз башы ингирни салкъын хауасы аламат хычыуун кёрюндю. Мен Ларисаны кёрмегенли, ай чакълы болады. Кете туруп, анга: «Бир ыйыкъдан кёп къалмам», – деген эдим. Алай мен умут этгенча болмагъанды. Не этериксе – следовательни иши алайды. Заманны не бек къысхартыргъа кюрешсек да, ол бизге бой салмайды. Автобусха минип, шахарны энишге къыйырына дери бардым. Лариса анда жашайды. Экибиз танышханлы, юч ай чакълы болады. Ол кеси да кийим тикген ательеде ишлейди. Къабакъ эшикни манга Ларисаны атасы Семён Гаврилович ачды. – А-а, капитан, – деп, ол манга жарыкъ тюбеди. – Кел юйге, нек сюелип тураса? – Лариса къайдады? – Ётмек алыргъа тюкеннге кетгенди. Бусагъат келликди. Биз юйге кирдик. Ларисаны аш юйде шапалыкъ эте айланнган анасы да, мени кёргенде, жарыкъ болду. – Не кёп айландынг бу жол? – деп, Семён Гаврилович манга соруулу къарады. – Бир-бирде алай да тюшеди, – дедим мен, къабыргъада тагъылгъан суратлагъа къарай. 7
Бир кесекден Лариса келди. Ол эшикден киргенде, экибиз да бир бирге къарап къалдыкъ. Аны кёксюлдюм уллу кёзлери къууанчлы ышара эдиле. Ол ингирде окъуна биз киногъа бардыкъ. Андан чыкъгъандан сора да, бираз айландыкъ. – Кел, юйге ашырайым. Кечди, атанг урушур, – дедим Ларисагъа. – Ол манга бир заманда да урушмагъанды. – Иги адам кёрюнеди. – Ол мени ёге атамды. – Хоу бирда?! – Мени туугъан атам урушда ёлгенди, – деди ол, мудах болуп. Ол алай айтханда, анга жюрегим жазыкъсынды. Мени атам да урушдан къайтмай къалгъанды. Ол Польшаны азатлай ёлгенди. Сабийге атасыз ёсген къыйынды. Аны мен сынагъанма. *** Хар жыл сайын 9-чу Майны биз, уголовный розыскда ишлегенле, бирге жыйылып ётдюрюучюбюз. Бизни арабызда Уллу Ата журт урушха къатышханла аз тюйюлдюле. Ала талай сейирлик хапар айтыучудула. Мен а аланы хапарларына тынгыларгъа бек сюйюучюме. Бюгюн да биз Хорламны байрам кюнюн бирге жыйылып ашырыргъа оноулашханбыз. Мен, бир къауум иш бла чырмалып, ашыгъып кетип бара тургъанымлай, дежурный аллымы тыйды. – Жолдаш капитан, бусагъатчыкъда райондан сёлешгендиле. Узун кёлню къатында ёлюк табылгъанды... Эки милиционерни да, судмедэкспертизада ишлеген врачны да нёгер этип, жолгъа чыкъдым. Тапсыз болду... Бу жол Хорламны Кюнюн байрамларгъа тюшмеди. Биз Узун кёлню къатына жетгенде, анда, милиционерледен сора да, бир къауум сабий бар эди. Милицияны район бёлюмюню начальниги манга: – Жолдаш капитан, ёлюкню ма бу сабийле тапхандыла. Аны суудан да была чыгъаргъандыла, – деп, къысха рапорт берди. Ёлюк кёлню жагъасында эди. Мен, ёлюкню хуржунларын къармап, бир тюрлю документ табалмадым. Менден сора ёлюкге врач къарады. – Жаны