E-Book Overview
Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, 2008. — 197 p.
Сёнмез Сениха. Культ гор у тюрков на материале эпических сказаний алтайцев, тувинцев и шорцев (на тур. яз.)The thesis titled “A study on ‘Mountain Cult’ in Altay, Tıva and Sor epics” is prepared with the aim of determining the reflections of mountain cult in Turks, holy books and other communities’ cultures and to show the importance of mountain with examples in Altay, Tıva and Sor epics. For this aim; all relevant magazines, articles and books were obtained, holy books were analyzed and the examples of epics in Altay, Tıva and Sor Turks were searched.In the study, firstly trying to define the concept of “cult”, general information about Altay, Tıva and Sor Turks was provided. Then, literatures relating to “mountain cult” in Turkish and world mythology were researched, and information and examples found in these literatures were defined by classifying under different categories. After that, chapters related to mountain in holy books were determined and evaluated. Finally, searching the examples related to mountain in epics in Altay, Tıva and Sor Turks, different conclusions were obtained.As a result of the conducted study, it can be seen that mountain has a significant place in all mythologies being the centre of creation and considered as the pillar of the world; especially in holy books, it is seen as the place of gods and as pillars that make the world stable. For these reasons, it is concluded that there are a lot of myths and beliefs around the concept of mountain; furthermore, it is observed in the analyzed Altay, Tıva and Sor epics that there are examples relating to this belief.
E-Book Content
T. C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI TÜRKLERDE DAĞ KÜLTÜ İNANCI VE ALTAY, TIVA VE ŞOR DESTANLARINDA DAĞ YÜKSEK LİSANS TEZİ Seniha SÖNMEZ Balıkesir 2008 ÖZET Dağ Kültü İnancının Altay, Tıva ve Şor Destanlarındaki Yansımaları Üzerine Bir Araştırma Seniha SÖNMEZ Yüksek Lisans Tezi / Türk Dili ve Edebiyatı Danışman: Doç.Dr. Mehmet AÇA Haziran 2008, X+198 Sayfa “Türklerde Dağ Kültü İnancı ve Altay, Tıva ve Şor Destanlarında Dağ” başlıklı tez çalışması, dağ kültü inancının Türklerdeki, kutsal kitaplardaki ve diğer dünya topluluklarının kültürlerindeki yansımalarını tespit etmek, dağın Altay, Tıva ve Şor kahramanlık destanlarındaki yerini örnekler eşliğinde göstermek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda; kaynakçada belirtilen tüm dergi, makale ve kitaplara ulaşılmış, kutsal kitaplar incelenmiş ve Altay, Tıva ve Şor Türkleri’ne ait kahramanlık destanlarındaki örnekler taranmıştır. Çalışma sırasında ilk olark “Kült” kavramı tanımlanmaya çalışılarak Altay, Tıva ve Şor Türkleri ile ilgili genel bilgiler aktarılmıştır. Ardından Türk ve dünya mitolojilerinde yer alan “dağ kültü” ile ilgili kaynaklar incelenmiş ve bu kaynaklarda yer alan bilgi ve örnekler, çeşitli başlıklar altında sınıflandırılarak açıklanmaya çalışılmıştır. Daha sonra kutsal kitaplarda bulunan dağlarla ilgili bölümler tespit edilip değerlendirilmiş, son olarak da Altay, Tıva ve Şor Türkleri’ne ait kahramanlık destanlarında dağlarla ilgili örnekler taranarak çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır. Yapılan çalışma neticesinde, dağların, tüm mitolojilerde geniş bir yer bulduğu, yaratılışın merkezi, dünyanın direği kabul edildiği, özellikle kutsal kitaplarda tanrı mekânı ve dünyayı sabitleyen direkler olarak görüldüğü ve bu nedenlerden dolayı dağın çevresinde birçok mit ve inanışların oluştuğu sonucuna ulaşılmış, hatta incelenen Altay, Tıva ve Şor destanlarında da bu ianışlarla ilgili örneklerin mevcut olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Kozmik Dağ, Dağ Kültü, Merkez Simgeciliği, Axis Mundi. iii ABSTRACT A study on the reflections of “Mountain Cult”